Uitdaging – Toekomen aan strategische ontwikkeling
De coronapandemie heeft 2020 in veel opzichten tot een ‘verloren’ jaar gemaakt. Zeker ziekenhuisbestuurders zien dat aan een groot deel van de beoogde strategische ontwikkeling niet is toegekomen. En voor 2021 dreigt hetzelfde. Enerzijds vraagt Corona acute, operationele aandacht en anderzijds zijn er vraagtekens over de belastbaarheid van medewerkers en management: is er wel mentale energie om aan ontwikkelprojecten te werken?
Toch hoeven we ons daar niet te snel bij neer te leggen. In de eerste plaats staan er té belangrijke zaken op de ontwikkelagenda, waarbij nog een jaar vertraging bijzonder schadelijk is. Denk aan een onderwerp als ‘Juiste Zorg op Juiste Plek’; de demografische druk gaat gewoon door en maakt de opgave om de groei in medisch-specialistische zorg af te remmen alleen maar groter. Maar in de tweede plaats is het juist voor de mentale weerbaarheid goed om aan de slag te gaan met waardevolle ontwikkeling. Velen zullen herkennen dat vernieuwingsprojecten energie geven, iets wat juist nodig is nu het lange corona-jaar eerder tot apathie leidt. Voor een deel van de zorgmedewerkers heeft even tot rust komen echt prioriteit, maar daarna en voor anderen kan juist de impuls van ontwikkelprojecten een uitkomst bieden.
Oplossing – Verstandige prioritering
Kortom, ‘geen’ strategische ontwikkeling zou een uiterst onwenselijk optie zijn. Verstandiger is het om een goede balans te vinden tussen noodzaak en beschikbare ontwikkelcapaciteit middels een uitgekiende prioritering. Interessant genoeg, zien wij namelijk ook ontwikkelprioriteiten die niet zozeer belemmerd worden door corona, maar er juist door versterkt (kunnen) worden. Corona vergroot namelijk de ervaren noodzaak of de haalbaarheid van sommige ontwikkelingen. Dit leidt tot een aangepaste afweging van prioriteiten, rekening houdend met het mogelijk effect van corona:
Zo zijn er grofweg vier soorten ontwikkelprojecten te onderscheiden, met elk hun eigen prioritering:
- ALTIJD DOEN – Ontwikkeling is noodzakelijk en urgent ondanks corona
- NU OVERWEGEN – Corona versterkt gewenste ontwikkeling
- SELECTIEF BEKIJKEN – Ontwikkeling is (extra) bruikbaar of mogelijk in corona
- OVERIGE ONTWIKKELINGEN – Vermoedelijk pas na corona mogelijk
Ontwikkelingen in de eerste categorie verdienen in alle situaties prioriteit. Hiervan zal voor iedereen helder zijn dat ze opgepakt moeten worden. Met name in categorie 2 en 3 kunnen nu ontwikkelingen zitten die in coronatijd hogere prioriteit krijgen dan anders wellicht het geval was geweest: hier zit het verschil met de ‘normale’ strategische agenda. Laten we daarvan enkele voorbeelden geven, zodat die hun plekje op de agenda krijgen, wanneer ze aan de orde zijn.
Laat doorgaan wat moet en laat meeliften op corona wat kan.
Voorbeelden – Wat nu (toch) op de agenda plaatsen?
Zoals aangegeven kan Corona op twee manieren aanvullend perspectief geven op ontwikkelingen die op de strategische agenda staan:
- Toename urgentie: Corona maakt het extra belangrijk de betreffende ontwikkeling op korte termijn te realiseren.
- Toename haalbaarheid: Corona toont (onder druk) de haalbaarheid van een ontwikkeling aan, waar eerder twijfel over was.
Als eerste een voorbeeld van toegenomen urgentie: capaciteitsmanagement in het algemeen en doorstroming in de kliniek in het bijzonder. Zowel ten tijde van corona als bij de verwachte golf van inhaalzorg, staat de beschikbare capaciteit enorm onder druk. Verbeteren van doorstroming/verkorten van ligduur kan dan helpen om met dezelfde capaciteit meer patiënten van dienst te zijn. Dat stond bij veel ziekenhuizen al ergens op de agenda, maar nu is de relevantie duidelijk hoger geworden. Ook een abstractere wens als integraal capaciteitsmanagement kan nu voor iedereen uitlegbaar worden opgepakt: de samenhang tussen onderdelen van het ziekenhuis en de noodzaak dat perfect te laten aansluiten is opeens heel evident geworden. Goed om dat nu prioriteit te geven, wetend dat het bovendien voor lange termijn ontwikkelingen als JZoJP onmisbaar is.
Digitalisering is een voorbeeld waarvan de haalbaarheid door Corona is gebleken en de weerstand verminderd. Ongekend hoge percentages digitale consulten worden gerealiseerd, zelfs met gebrekkige technologie! Het kan heel effectief zijn om deze lange termijn ontwikkeling nu versneld op te pakken en het actuele draagvlak hiervoor maximaal te benutten.
Deze voorbeelden zijn goed aan te vullen. Denk aan:
- samenwerking met VVT en eerste lijn
- opleiding & ontwikkeling van medewerkers
- inrichten van flexpools
- focussen van de zorgportfolio
- invulling geven aan ‘zinnige zorg’
Allemaal onderwerpen die mogelijk hoger geprioriteerd moeten worden, gegeven de toegenomen urgentie of haalbaarheid door corona. En juist met duidelijke, actuele motivatie kan er nu toch (of: juist!) gewerkt worden aan de lange termijn, strategische agenda van het ziekenhuis. Vanuit het principe: Laat doorgaan wat moet en laat meeliften op corona wat kan.
Blogreeks
In een volgende blog gaan we in op een specifieke uitdaging: Duurzame resultaatverbetering tijdens Corona. Voor veel ziekenhuizen een voorbeeld uit de prioriteiten categorie 1-3, maar te vaak (onbedoeld) in categorie 4 terecht gekomen.
