Realistische afspraken
In de afgelopen jaren hebben we diverse meerjarencontracten gezien, die naar onze opvatting niet realistisch zijn. We zien twee denkfouten terugkomen. Ten eerste dat er substantiële percentages zorg (20-30%) verplaatst kunnen worden naar buiten het ziekenhuis. Dat is in theorie wel waar, maar alleen als de voorwaarden in de keten helemaal zijn ingevuld. En dat is gewoon (nog) niet het geval. De tweede realiteit waar ziekenhuizen vervolgens achter komen, is dat de kosten maar zeer beperkt variabel zijn. Afspraken dat de zorgkosten aan het eind van het meerjarencontract met meer dan 10% gedaald zijn, zijn dan ook op voorhand al als onhaalbaar te bestempelen. Zeker als we bedenken dat ondertussen de vergrijzing en de ontwikkeling in diagnostiek en behandeling de zorgvraag verder opdrijven. Laat je in de komende onderhandelingen als ziekenhuis niet verleiden tot te grote beloften. Zonder meerkosten de demografische zorgvraag opvangen is al een hele prestatie, die bovendien wel haalbaar is, omdat deze geen afschaling van (vaste) kosten vergt.
Inbedding in regio-plan
We noemden het hierboven al, de mate waarin zorg op de juiste plek terecht kan komen, vraagt afstemming in de hele zorgketen. De schakels in de zorgketen moeten zowel in ontwikkelambitie als operationeel op elkaar worden aangesloten. Gegeven de enorme complexiteit zien wij dit alleen maar mogelijk vanuit een gezamenlijk regioplan, opgesteld met ziekenhuis, huisartsen, VVT en zorgverzekeraar(s).
Bovendien moet hier op diverse niveaus regionale afstemming georganiseerd worden om daadwerkelijke aansluiting en implementatie te waarborgen. Als ziekenhuis hoef je niet per se de bepalende partij te zijn (daar is de eerste lijn toch al beducht voor), maar als grootste zorgaanbieder is het best logisch en acceptabel om initiatief te nemen wanneer dat nodig is. Essentieel hierbij is dat het ziekenhuis vroegtijdig regionale partijen betrekt.
Te vaak zien we nog dat er vanuit een ziekenhuis een strategie en ambitie op ziekenhuisverplaatste of passende zorg wordt opgesteld en pas in tweede of derde instantie echt het gesprek wordt aangegaan met de partijen die aan de ‘ontvangende’ kant van deze verschuiving staan. Dat draagt niet bij aan draagvlak en haalbaarheid
Vanuit goede intenties kan vaak wel een start worden gemaakt, maar zonder financiële afspraken in lijn met de beoogde verandering is structurele impact niet te verwachten.
Verantwoordelijkheid delen
Het ziekenhuis is op zichzelf niet in staat (via JZOJP/passende zorg) het zorgvolume te drukken. Alleen wanneer ketenpartners en MSB van harte meewerken is er kans van slagen. Zowel in het regioplan, het meerjarencontract en de afspraken met het MSB dienen de verantwoordelijkheden van elk van deze partijen gespecificeerd te worden. En – zoveel homo economicus zijn ze allemaal wel – de financiële prikkels dienen in lijn te zijn met deze afspraken en verantwoordelijkheden. Vanuit goede intenties kan vaak wel een start worden gemaakt, maar zonder financiële afspraken in lijn met de beoogde verandering is structurele impact niet te verwachten.
Concluderend kunnen we stellen dat er goede mogelijkheden zijn om tot effectievere meerjarencontracten te komen. Met realistische afspraken als startpunt, goede inbedding in het regioplan en met gedeelde verantwoordelijkheid binnen en buiten het ziekenhuis kan een meerjarencontract de beoogde zorgtransitie ook daadwerkelijk ondersteunen. Met op papier wellicht een beperktere ambitie, maar in de werkelijkheid wel omvangrijker resultaat.
Hoe nu verder
In de volgende blogs in deze serie gaan we vanuit de verschillende perspectieven dieper in op meerjarencontractering. We zien enkele aandachtspunten om meerjarencontracten voor ziekenhuizen haalbaar en beheersbaar te maken, ook in realiseren ervan.
Volg ons voor de verdiepende blogs of lees verder op de website. Voor vragen of opmerkingen na aanleiding van deze blog kun je terecht bij Koen Jansen of Aart Willem Saly van Vintura.
meer lezen
Dit is deel 2 in de blogreeks van vier over het gebruik van meerjarencontracten in de zorg. In deel 1 is een overzicht gegeven van obstakels die afgelopen jaren zichtbaar zijn geworden. Deel 2, 3 en 4 diepen de specifieke uitdagingen voor ziekenhuizen dan wel zorgverzekeraars uit, inclusief richtinggevende handreikingen.