Binnen de huidige gezondheidszorg ontvangen patiënten producten, diensten en informatie van verschillende afzonderlijk opererende stakeholders. Zelfs de budgetten zijn gescheiden. Het resultaat? Inefficiëntie, gebrek aan communicatie en transparantie en onduidelijkheid voor patiënten. Er is duidelijk behoefte aan (en hier valt ook winst te behalen) een totaaloplossing in de zorg, met name voor patiënten met bepaalde (chronische) ziektebeelden.
In een complex en sterk gereguleerd ecosysteem zoals de gezondheidszorg, dat bestaat uit een groot aantal stakeholders, is het lastig om voorspellingen te doen. Ook nemen veranderingen meestal veel tijd in beslag. Maar als we naar meerdere trends kijken, blijkt al gauw dat deze zich naar hetzelfde punt toe bewegen, hoewel ze op het eerste gezicht misschien lijken te conflicteren.
De zorgsector beweegt zich van gescheiden levering van producten, diensten en informatie (zie figuur 1) naar de levering van totaaloplossingen. Een bedrijf als Fresenius is daar op het gebied van dialyse al lang geleden mee begonnen. Medtronic is zich actief aan het ontwikkelen tot een integrale zorgverlener voor diabetespatiënten, wat blijkt uit de recente overname (april 2015) van de onderzoekskliniek Diabeter. En ook niet-traditionele spelers zijn steeds meer actief aan het worden op het gebied van de gezondheidszorg.
Integrale levering van oplossingen voor patiëntenzorg heeft echter ingrijpende gevolgen voor stakeholders en financieringsmechanismen binnen de zorg. Twee fundamentele vragen zijn:
- Wie gaat deze integrale oplossingen leveren?
- Wie gaat er betalen voor (onderdelen van) deze oplossingen, met name wanneer ze niet evidence-based zijn maar voor de patiënt wel veel gemak opleveren?
Om met de laatste vraag te beginnen: het lijkt voor de hand te liggen dat de patiënt in de toekomst een belangrijke, zo niet de belangrijkste, financieringsbron wordt voor extra diensten en oplossingen. Onderdelen van de integrale oplossing die buiten de basistherapie of -behandeling vallen (bijvoorbeeld onderdelen die de zorg vergemakkelijken en/of de levenskwaliteit vergroten) zullen in de toekomst waarschijnlijk gezamenlijk of geheel particulier worden bekostigd. Dat heeft als voordeel dat er een nieuw financieringsmechanisme aan het zorgstelsel wordt toegevoegd. Daarnaast krijgt de klant meer zelfbeschikkingsvermogen en kunnen leveranciers uit de zorgsector zich meer op patiënten richten.
De eerste vraag is op middellange termijn de belangrijkste. Wie gaat er in de strijd om de nieuwe ruimte als zorgintegrator uit de bus komen? Wie gaat er uiteenlopende producten, diensten en data combineren om ziekte- en patiëntgerichte oplossingen te bieden die waarde toevoegen (zie figuur 2)? Daarvoor zijn er drie, mogelijk vier, kandidaten:
- Zorgaanbieders: Deze lijken het meest voor de hand te liggen, aangezien ze deze rol volgens velen vanuit hun huidige positie al vervullen. Nadelen zijn de veel voorkomende inertie en het algemene gebrek aan ondernemerschap onder zorgaanbieders.
- Productleveranciers: De life sciences sector wil deze rol graag vervullen. Het doemscenario voor deze sector is om zuiver leverancier te worden, zonder contact met patiënten of toegang tot waardevolle data. Deze sector moet nog bewijzen in de rol van integrator een betrouwbare partner te kunnen zijn.
- Aanbieders van data- en informatiediensten: Deze beschikken over wendbaarheid en snelheid. Ze kunnen snel prototypes ontwikkelen en zijn gewend aan dynamiek. Deze niet-traditionele spelers zijn zeker stakeholders om serieus rekening mee te houden, hetzij als degene die de nieuwe ruimte gaan opvullen, hetzij als essentiële strategische partner.
- Betalers: Hoe zit het met de rol van de betalers? Gaan zij de grote integrator worden? Ze zullen zeker een integrerende functie vervullen (aangezien zij over het geld beschikken), maar gaan ze daarnaast ook een actievere rol spelen? Tot nu toe hebben ze de kat uit de boom gekeken, maar misschien zullen ze zich proactiever opstellen naarmate de integratormarkt zich verder ontwikkelt.
We kunnen niet voorspellen welke speler(s) zich het beste zal/zullen kunnen positioneren als zorgintegrator. Waarschijnlijk zal er in eerste instantie sprake zijn van een gemengd landschap, waarin de initiatieven als paddenstoelen uit de grond schieten, dat later door de grootste spelers zal worden geconsolideerd. Maar één ding is zeker: de zorgsector gaat een dynamische, uitdagende en interessante tijd tegemoet. Als u de zorgintegrator van de toekomst wilt worden, is het nu tijd om voorbereidingen te treffen. Baken uw therapeutische expertisegebied af, bepaal welke waarde u het zorgstelsel te bieden heeft, ga na met welke stakeholders u zou moeten samenwerken en neem uw positie in. De strijd is begonnen!
