De 3 manieren voor een ziekenhuis om positie te nemen
De vraag is welke actieve rol kan het ziekenhuis innemen in deze regio. En wat werkt er wanneer? De druk om te regionaliseren in de zorg neemt toe. Vanuit VWS is er een steeds sterke opdracht om samen te werken in de regio en op die manier de zorgkosten op lange termijn draagbaar te houden voor de samenleving.
We zien dat regionalisering en netwerkvorming vaak gedreven wordt vanuit gemeenten en de VVT. Waarschijnlijk doordat hier de grootste financiële veranderopgave ligt vanuit de WMO en jeugdzorg. Ziekenhuizen haken pas in een later stadium aan, of blijven helemaal weg uit de nieuw ontstane netwerken.
Toch is er ook voor ziekenhuizen genoeg reden om aan te haken in netwerken. Om de juiste zorg echt op de juiste plek aan te kunnen bieden en hiervoor alle drie de manieren aan te wenden (verplaatsen, vervangen en voorkomen), is immers een samenwerkende positie in de regio essentieel.
Bovendien spelen ziekenhuizen zich op dit moment soms uit de markt door alleen op te trekken in keuzes die de zorg in de regio aangaan, zoals lateralisatie of zelfs het sluiten van locaties. Door in dit soort processen te weinig rekening te houden met patiënten en andere zorgaanbieders, kunnen de verhoudingen in de regio ernstig verstoord worden. Als afbakening voor de regio kies ik voor deze blog het adherentiegebied van een ziekenhuis en de spelers die hierin actief zijn.
Verschillende rollen
Natuurlijk is de rol die een ziekenhuis kan innemen van vele factoren afhankelijk. Door van te voren na te denken over de ideale rol, kunnen de gesprekken op een goede manier gestart worden. De eerste rol is die van facilitator. Dit betekent het beschikbaar stellen van capaciteit en mankracht om na te denken over de toekomstige zorg in de regio. Dit ligt nu vaak bij gemeenten en zorgverzekeraars. We zien echt ook goede voorbeelden in het veld, bijvoorbeeld in de regio Woerden, waarin juist het ziekenhuis deze rol heeft genomen en daarmee vanuit medisch inhoudelijk oogpunt de discussies een stap verder brengt.
Een verder strekkende rol is die van coördinator. In het stadium dat de eerste gesprekken voorbij zijn en er een gezamenlijk aanbod is geformuleerd, is er regie op dit aanbod noodzakelijk. Het gaat dan echt om de medisch inhoudelijke coördinatie. Dit is een rol die ziekenhuizen goed past. Bovendien kan er dan maximaal voordeel gehaald worden uit de regionalisering.
De laatste rol is die van deelnemer. Een ziekenhuis kan proberen aan te sluiten bij bestaande overlegstructuren en netwerken, om daarmee de verplaatsing van zorg naar de juiste plek voor elkaar te krijgen. Het gaat dan om een meer passieve rol in het netwerk. Dit is een rol die passend is in een regio waar het netwerk al sterk is, maar het ziekenhuis tot nu toe beperkt of niet deelnam in dit netwerk. Het nadeel hiervan, is dat het lastig kan zijn de specifieke ziekenhuisbelangen op de juiste manier aan het voetlicht te brengen. Tegelijkertijd blijft het essentieel dat het ziekenhuis deelneemt, om hiermee een gezonde regio met continuïteit van zorg te garanderen.
Afwegingen bij het kiezen van een rol
Welke rol je als ziekenhuis ook nastreeft in de regio, het is altijd belangrijk actief te bedenken wat een passende rol van de eigen organisatie is in regiovorming. Alleen door actief hiermee bezig te zijn, kan de regionale functie versterkt worden door het betrekken van de curatieve zorg in het stelsel. Overigens kan de rol van het ziekenhuizen door de tijd heen wijzigen, passend bij wat op dat moment nodig is.
De volgende actie is het bedenken welk deel van het zorgaanbod passend is voor buiten het ziekenhuis. Hier ga ik in een volgend blog verder op in.
