Deze blog is onderdeel van een blogserie waarin we inzoomen op 5 grote maatregelen die ziekenhuizen kunnen toepassen om resultaatverbetering te realiseren. In de vorige blogs keken we naar onder andere naar overheadoptimalisatie (1), inkoop (2) en capaciteitsmanagement (3). In dit blog deel 4: Diagnostiek.
Diagnostiek hoort thuis bij de ziekenhuizen (≠ in het ziekenhuis)
Ik zie tenminste zeven overtuigende redenen om de handen ineen te slaan zijn:
Zorginhoudelijk
- 1. Patiënten en behandelingen worden steeds complexer. Bij patiënten spreken we dan over case complexity, bij behandelingen noemen we dat care complexity. In beide gevallen is snelle toegang tot diagnostiek vereist om de juiste behandeling te kunnen starten dan wel bij te sturen.
Zorgprofessionals
- 2. Het wordt steeds moeilijker om zorgprofessionals te vinden en te behouden. Vooralsnog lijkt er nog geen tekort te zijn aan medisch specialisten, maar dat geldt zeker niet voor laboranten en analisten.
- 3. Net als op veel andere gezondheidsterreinen worden kennis en expertise steeds specifieker. Waar aan de kant van de poortspecialismen steeds vaker sprake is van subspecialisatie, is dat ook het geval bij de diagnostische disciplines.
Technologie
- 4. De technologische ontwikkelingen gaan dermate snel dat het bijna ondoenlijk is voor een afzonderlijk ziekenhuis om te proberen deze te kunnen bijhouden.
Financiën
- 5. De technologische ontwikkelingen gaan niet alleen snel, ze zijn ook bijzonder kostbaar. Een beetje analyzer kost tegenwoordig al gauw enkele 100-duizenden euro’s. Dit zijn bedragen die lang niet ieder ziekenhuis kan opbrengen.
- 6. De prijzen staan onder druk. Of het nu gaat om de eerstelijnsdiagnostiek (die zorgverzekeraars niet langer overal inkopen) of de tweedelijnsdiagnostiek (waar de betreffende afdelingen ook ervaren dat de kostendruk in het ziekenhuis niet aan hen voorbijgaat) – voor beide onderdelen geldt dat de financiële druk existentieel gevoeld wordt.
Beleid
- 7. Hoewel het langzaam gaat, is samenwerken hét adagium van de zorg. Het IZA betreft samenwerking in de keten én samenwerking tussen ziekenhuizen onderling. Het doelmatiger inzetten van kostbare infrastructuur en het delen van expertise kunnen ondersteunend werken in de daadwerkelijke samenwerking.
Terecht willen ziekenhuizen de controle behouden over de diagnostiek.
Commercie ≠ nuts
Dat de zorg onder druk staat, is een open deur. Wat ik nog maar weinig zie en hoor in het publieke debat, is dat we het zorgstelsel moeten hervormen: een bekostigingssystematiek waarmee we de publieke functie van zorginstellingen zo goed mogelijk overeind houden met de financiële prikkels die dat mogelijk maken.
Kunnen ziekenhuizen door samen te werken net zo doelmatig worden als commerciële aanbieders? Ik ben ervan overtuigd dat dat niet het geval is en dat dat ook niet hoeft. Ziekenhuizen (of algemener gesteld: zorginstellingen) hebben een nutsfunctie (wie kent en gebruikt dat woord nog?). Doelmatiger worden is een verplichting die iedereen die met publieke middelen wordt gefinancierd serieus moet nemen. Maar laten de prestaties van commerciële aanbieders hierin niet leidend zijn. En als we dat dan doen, dan moet er oog zijn voor meer dan alleen het financiële gewin.
Het outscourcen van de diagnostiek kan op korte termijn financiële voordelen opleveren; of dat op de langere ook nog het geval is, is ongewis.
Tot slot
De combinatie inhoud met een dikke laag humor is de gouden formule om een boodschap over het voetlicht te brengen. Arjen Lubach met zijn team excelleert hierin. Een paar jaar geleden maakten ze een aflevering waarin ze op overtuigende wijze de keerzijde van het kapitalisme toonden. Ondernemingen met enorme investeringskapitalen (zoals Amazon, Uber en Thuisbezorgd) kopen de markt door onder de kostprijs hun producten/diensten aan te bieden. Zodra ze de concurrentie hebben geneutraliseerd, lopen de prijzen gestaag op want de shareholders’ value staat wel voorop.
Bij het schrijven van deze blog moest ik hieraan denken. Ook in de Nederlandse zorg doen commerciële partijen hun intrede. Het is nog te vroeg om te zeggen op het op dezelfde manier gaat als Arjen Lubach schetst, maar ik voorspel dat het ongeveer een soortgelijk beloop zal kennen. Tenzij we lessen trekken uit het verleden (en andere sectoren).
Hoe nu verder
In de afgelopen jaren hebben we regelmatig met ziekenhuizen mee mogen denken over de wijze waarop zij de diagnostiek in eigen beheer kunnen blijven uitvoeren. Vaak met serieuze resultaatverbetering voor het ziekenhuis als niet onbelangrijke nevenuitkomst. Een voorbeeld hiervan is het opzetten van een nieuwe en gedeelde laborganisatie. Bekijk ook de andere blogs in deze serie voor vier andere grote brokken van resultaatverbetering:
- Deel 1 Overheadoptimalisatie
- Deel 2 Inkoop
- Deel 3 Capaciteitsmanagement
- Deel 5 Selectieve groei
